Toen ik jong was, had ik een helder beeld van hoe ik mijn leven als moeder zag. Ik wilde graag vroeg moeder worden (als dit mij gegund zou worden), en het leek me ideaal als mijn kinderen niet veel in leeftijd zouden verschillen. Samen opgroeien, altijd iemand om mee te spelen – dat leek me destijds echt de meest fijne situatie. In veel opzichten is dat ook zo, maar één grote uitdaging had ik toen even gemist: de puberteit. En dan vooral twee kinderen die tegelijkertijd in die fase zitten. Het heeft zijn echt heus zijn mooie momenten, maar ik zou liegen als ik zeg dat het altijd makkelijk is. Hier zijn een aantal van de uitdagingen die ik tegenkom en hoe ik ze probeer aan te pakken.
Inhoudsopgave
1. De puberdochter van 12: Emoties all over the place
Als moeder van een dochter van 12 ervaar ik dagelijks hoe snel emoties kunnen omslaan. De ene minuut hebben we een gesprek over school of wat er die dag is gebeurd, en de volgende minuut lijkt alles mis te gaan. Dit komt deels door de hormonen, maar ook door de enorme druk van school, vriendinnen en sociale media. Ze wil graag zelfstandig zijn, maar soms merk ik dat ze ook worstelt met onzekerheden over dingen die ze wil of doet. Maar ook dat ze eigenlijk nog sociaal emotioneel wat jonger is, en daarom niet nog de afhankelijkheidsdrang voelt.
Wat werkt voor mij? In plaats van meteen advies te geven (iets wat ik instinctief wil doen), probeer ik vooral te luisteren. Ik stel vragen zoals: “Hoe voel je je hierover?” of “Wat denk je zelf dat je kunt doen?”. Zo laat ik haar zelf reflecteren zonder dat ze het gevoel krijgt dat ik alles wil oplossen. En heel belangrijk: ik probeer haar regelmatig te complimenteren, zonder dat het geforceerd voelt. Een simpele “Je bent goed zoals je bent” kan soms al heel veel doen. Ook helpt het om haar soms ook gewoon even te laten, soms zijn dingen ook gewoon even rot of niet zo leuk. Ze komt dan vanuit haarzelf uiteindelijk wel weer om te praten.
2. De 14-jarige zoon: Onverschillig of toch niet?
En dan mijn zoon van 14. Waar mijn dochter soms emotioneel reageert, lijkt hij alles luchtig op te nemen. Soms té luchtig. Of het nu gaat om schoolwerk, afspraken of taken in huis – hij lijkt er vaak niet echt om te geven. Maar ik weet dat er onder die relaxte houding veel meer gaande is. Hij wil onafhankelijk zijn en zijn eigen keuzes maken, maar soms gaat dat gepaard met het negeren van regels of afspraken, afzetten, boos worden en weglopen.
Mijn aanpak: Onderhandelen werkt beter dan straffen. In plaats van meteen in te grijpen als hij bijvoorbeeld zijn taakjes niet doet, of huiswerk niet maakt, bespreek ik met hem welke afspraken we kunnen maken en wat hij zelf ziet als een eerlijke consequentie. Hierdoor voelt hij zich serieuzer genomen en is de kans vaak groter dat hij zich aan de afspraken houdt. Het blijft natuurlijk een uitdaging, maar deze aanpak zorgt in ieder geval voor minder ruzies en meer verantwoordelijkheid van zijn kant.
3. Communicatie: Het lijkt soms alsof je tegen een muur praat
Een van de grootste frustraties in het opvoeden van pubers is voor mij, dat ze soms totaal niet lijken te luisteren. Je stelt een vraag en krijgt een ‘hmm’, ‘ja’, of helemaal niets als antwoord. Het is moeilijk om niet in de val te trappen van constant herhalen of te pushen, maar dat werkt meestal averechts. Ik merk ook juist dat ik dan zelf uiteindelijk gefrustreerd raak, en dat we vervolgens helemaal nergens meer komen.
Wat helpt? Geduld. Ja, geduld, hoe lastig dat ook is. Soms werkt het beter om gewoon naast ze te zitten, een open vraag te stellen, en dan af te wachten. Geen reactie? Dat is ook oké. Ze komen vaak vanzelf naar je toe als ze er klaar voor zijn. En als ze dan wél openstaan voor een gesprek, probeer ik niet meteen te oordelen of oplossingen aan te dragen, maar luister ik vooral. Soms is overigens, alles wat ik doe niet de oplossing, en geef ik ook echt aan, dat hoe graag ik ook zou willen helpen, ook niet altijd alle antwoorden weet.
4. Sociale media en groepsdruk: een extra uitdaging
Sociale media maakt het opvoeden van pubers tegenwoordig een stuk ingewikkelder. Ze worden constant blootgesteld aan beelden van perfecte levens, en dat kan onzekerheden versterken. Daarnaast is de groepsdruk, vooral online (ook door vriendjes en vriendinnetjes vanuit school), enorm. Niet alleen bij mijn dochter van 12, maar ook bij mijn zoon van 14.
Hoe ik dit aanpak: Ik heb gemerkt dat het beter werkt om erover te praten dan om dingen te verbieden. Samen bespreken we bijvoorbeeld wat realistisch is en wat niet, en waarom het oké is om niet altijd hetzelfde te willen als anderen. We hebben ook duidelijke regels over schermtijd en welke sociale mediaplatforms ze mogen gebruiken, maar het belangrijkste is dat ze begrijpen waarom die regels er zijn. Dit stukje blijft echt een hele grote uitdaging, tegenwoordig communiceren kinderen in deze leeftijd praktisch alleen nog maar via online games of andere platformen. Ik geloof ook echt dat Corona daar mede debet aan is, kinderen zijn niet meer genoeg gewend om fysiek af te spreken.
5. Positieve feedback en aanmoediging
Het is heel verleidelijk om als ouder vooral te focussen op wat misgaat. De rommelige kamers, het vergeten van huiswerk, de discussies over regels. Maar pubers hebben juist ook behoefte aan positieve feedback, hoe lastig ze soms ook kunnen zijn. Heus mopper is af en toe wel eens op mijn twee draken, maar nog geen half uur later, zeg ik weer hoe dankbaar ik ben, dat ze zijn zoals ze zijn.
Wat ik probeer: Regelmatig benoemen wat wél goed gaat. Als mijn dochter uit zichzelf haar kamer opruimt, zeg ik: “Wat fijn dat je dat gedaan hebt zonder dat ik het hoefde te vragen.” Of als mijn zoon zijn huiswerk op tijd af heeft: “Goed dat je het op tijd af hebt, dat scheelt je weer stress.” Deze kleine complimenten helpen echt om een positievere sfeer in huis te creëren. Daarbij delen we ook veel feedback aan elkaar tijdens het avondeten, ik ben echt van mening dat elkaar spiegelen enorm helpt in de dynamiek in huis.
6. En dan nog even over zelfzorg
Met twee pubers in huis heb je soms het gevoel dat je constant aan het jongleren bent. Je probeert je kinderen te helpen hun weg te vinden, terwijl je zelf ook alle ballen in de lucht moet houden. Maar wat ik heb geleerd, is dat je als ouder ook goed voor jezelf moet zorgen. Want als jij jezelf opbrandt, ben je er niet voor je kinderen zoals ze je nodig hebben. En voelt het geheel ook echt als de zwaarste baan die je ooit hebt gehad. Hoewel het heus echt een pittige job is, kinderen opvoeden. Is het echt iets lichter, als je vooral ook soms even ruimte neemt voor jezelf.
Mijn tip: Maak tijd voor jezelf, al is het maar een kwartier per dag. Of het nu een korte wandeling is, een warme douche of gewoon even een boek lezen of spelletje spelen – die momenten van rust zijn essentieel om de drukte van de dag beter aan te kunnen. Vergeet niet dat je niet altijd de perfecte ouder hoeft te zijn; je doet al genoeg door er elke dag weer voor hen te zijn.
Conclusie
Het opvoeden van een puberdochter van 12 en een zoon van 14 is een dagelijkse uitdaging, maar ook een prachtige kans om je kinderen te zien groeien tot zelfstandige individuen. Door geduldig, betrokken en positief te blijven, kun je hen door deze turbulente fase helpen terwijl je jezelf niet vergeet. Soms gaat het met vallen en opstaan, maar dat hoort erbij – voor hen én voor ons als ouders. Perfectie bestaat niet, bij niemand, vergeet dat vooral niet! Ook al lijkt het soms vanuit de buitenkant wel zo. Elke ouder kent zijn uitdagingen, en dat is echt niet erg.